12 Uluslarararı Konya Mistik Müzik Festivali 3. günü Bassekou Kouyate Ngoni Ba ve Grio Geleneği
Konyadaki festivalin 3. gününün konukları Afrika'nın bağrından kopup gelen Mali'liler di.
Bassekou Kouyate'nin önderliğinde ve neredeyse tamamı aile üyelerindne oluşan kökenleri 13.yy dan daha eskiye dayanmış geleneksel afrika müziğinin birazıcık modernleşmiş versiyonunu dinliyorduk.
Afrikalıların oynaklık noktasında maharetlerinin hintlilerden daha kuvvetli olduğunu bir kez daha test ettiğimiz bu gecede salonun çoşkusu ve sahnedeki ekibin geleneksel aletleri ile bu kadar hareketli bir gece geçirtmesi doğrusu biraz beklentilerimin ötesinde gelişiyordu.
Geçen yıl neredeyse tüm kosnerleri takip ettiğimiz ekibin bugün yerinde olmasada İnternational İhl den mevlüt hocam ve abdullah abinin biladeri fatih bana eşlik ediyorlardı.
En önde konser izlemenin güzelliğini ve çoşkuya ortak olmanın heyacanını yaşadığımız gecede solist ablanın gereksiz hareketleri de olmasa neredeyse 9/10 numara izleyebileceğimiz bir konser olacaktı.
Bassekou Kouyate abiye de bir konyalı tavsiyemiz abi ya sen yengeyi sahneye çıkartma gelsin en önde seni izlesin yahut sen başka bir solist bul.
Konser esnasında ve bu çoşkulu konserin hemen arkasından yaşadıkları büyük heyecan ile ayaklanan seyirciler
Festival tanıtım ekinden alıntılanmıştır.
Grio Geleneği ve Ngoni
Batı Afrikalı Mande halklarının kadîm sazı Ngoni, binlerce yıl geriye giden kökeni ile belki de dünya üzerindeki en eski telli sazlardan biridir. Ağaç veya su kabağından yapılan gövdesinin üzerine genellikle oğlak derisi gerilir. Perdesiz bir saz olan Ngoni’nin sapı da ağaçtan yapılır. Telleri, deriden yapılmış hareketli şeritlere bağlanarak, çalgının sap kısmına tutturulur ve sapın en üst kısmında yer alan yelpâze şeklindeki eşiğin üzerinden geçirilir.
Mağripli bir gezgin olan İbn-i Batuta, bu çalgıyı 1352 yılında Mansa Mûsâ’nın sarayında gördüğünü bildirmektedir. O tarihten günümüze dek gelen Ngoni’nin farklı ebatlardaki birçok çeşidine, Kuzey ve Sahraaltı Afrika olarak bilinen geniş coğrafyada rastlanabilir. Eski çağlardan beri kutlamalarda, özel günlerde ve törenlerde griolar tarafından icrâ edilen ngoninin, Mande halklarının Amerika’ya köle olarak götürülmesinden sonra, Kuzey Amerika’da Banjo adı verilen çalgıya dönüştüğü düşünülmektedir.
Ngoni, Kora ile birlikte, Batı Afrika’ya özgü, "grio" adı verilen, tarihçilik, şairlik yapan, övgü şarkıları söyleyen ve genelde aileden yetişen gezgin müzisyenlerin kullandığı sazlardan biridir. Her ne kadar öğrencileri olsa da bir grio, geleneği ve yeteneklerini öncelikle yakın ailesine, özellikle de erkek çocuklarına aktarır. Bu nedenle bölgede kuşaklar boyunca bu işi yapan köklü aileler bulmak mümkündür. Şifâhî geleneğin önemli bir kaynağı olan grionun temel görevlerinden biri de yaşadığı toplumun mitolojisindeki efsâneleri nakletmektir. Konuları, inanılan tanrı ve tanrıçaların hikâyeleri, doğal ve doğaüstü dünyaya dâir açıklamalar, yaratılış, ölüm, ölüm ötesi gibi kavramlara dair yorumlar olan bu efsânelerin, insanların uhrevî hayatlarının ve dînî inançlarının şekillenmesinde önemli payı vardır. Efsâneleri bir miras olarak canlı tutan ve koruyup aktaran kişi olan grio, aynı zamanda dînî işlevlere sahip bir konumdaydı. Ayrıca insanların hayatlarındaki şenlik, evlilik, bayram ve ad koyma gibi bütün önemli olaylarda da yer almaktaydı. Bölgede İslâm'ın hâkim din olmasından sonra grio, bu kez hikâyelerini ve dile getirdiği konuları İslâm geleneğinden seçmek kaydıyla, toplumdaki konumunu ve önemini korumuştır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder